Mdina en Rabat

Half acht ontbijt vanmorgen. Het was er minder druk .... toen ik arriveerde.
Ik dacht nog, ik kan mijn ontbijt ook wel in twee keer halen. Verkeerde gedachte.
Toch weer een groep Italianen, die blijkbaar niet om acht uur in de bus moesten zitten.
Dus morgenvroeg het hele ontbijtservies in één keer op het dienblad.
Vandaag lag het accent op het centrale deel van Malta en wel bij Mdina en Rabat.
Twee plaatsnamen, maar eigenlijk één stad.
Van Mdina wordt gezegd, dat het ommuurd is met gouden stenen. In het zonlicht zou je het bijna gaan denken.
De citadel Mdina werd al ruim duizend jaar voor onze jaartelling verstrekt door de Phoeniciërs en zij noemden het Malet, wat 'schuilplaats' betekent.
De Romeinen bouwden het uit en noemden het Melita.
Toen de Arabieren arriveerden (9-de eeuw) werd het Medina, wat in het Arabisch 'ommuurde stad' betekent.
Dé grote blikvanger is de St. Paul's Cathedral. Afgebouwd in 1702. Net als in de St. John's Co-Cathedral, ook hier bestaat de vloer uit marmeren grafstenen van Maltese notabelen en andere belangrijke personen.
Het museum ligt er tegenover. Hier veel zilverwerk en schilderijen (waar niemand lachend op te vinden is).
Busladingen mensen worden gedropt bij de toegangspoort. Ze rennen allemaal naar de kathedraal, dan naar de buitenmuur voor het uitzicht en dan nog gauw een bakkie en een ijsje scoren en weer de bus in.
Hartstikke mooi voor mij, want al die kleine achteraf steegjes, zijn vrij van toeristen.
Soms moest ik ook wel even wachten op een vrij uitzicht, maar toch vrij veel foto's zonder storende elementen kunnen maken.
Net buiten de poort Domus Romana. Een Romeins huis van een vooraanstaand en rijk persoon, bij toeval ontdekt en delen goed bewaard gebleven.
Een aantal vloermozaïeken prachtig bewaard, beelden, kruiken ed. , veel is hier teruggevonden.
Tijd voor een bakkie met een brownie en door naar Rabat, 450 m verderop.
Rabat is het gebied van de grotten. Ook hier een vorm van Hypogeums, alleen van veel latere datum.
In Rabat ook een St. Paul's kerk, maar kerk geheten. Niet toegankelijk. Qua naam gelijk, omdat het vlakbij de St. Paul's kerk ligt, zijn de St. Paul's catacomben.
Ook hier is ondergronds zandsteen verwijderd om zo begraafplaatsen te maken. De catacomben dateren uit de derde eeuw n. Chr. En werden 500 jaar lang gebruikt.
Later ook gebruikt voor de opslag van landbouwproducten.
Je moet geen last hebben van claustrofobie, de plafonds zijn laag en de gangen smal.
In dit gedeelte kun je heel ver lopen, het is een immens grote ruimte.
Aan de andere kant van de weg, ook deze gangen, maar steeds maar een klein stukje. In die tuin staan kleine gebouwtjes, waaruit steeds een trap naar beneden gaat. Vaak zie je dan maar één ruimte. Ook mooi, maar minder spectaculair.
Naast de kerk het Wignacourt Museum. Vanuit dit gebouw kun je ook graf catacomben bezoeken. Verder eindeloze uitgehakte ondergrondse gangen, die dienden als schuilkelder in de tweede wereldoorlog.
Ook is hier de Grotto of St. Paul te zien. Het beeld van Paulus is door de ridders van St. Jan geschonken in 1748. Het zilveren schip is in 1960 toegevoegd ter nagedachtenis van de schipbreuk, die de heilige 1900 jaar geleden deed stranden.
Via een trap kun je dan nog een een zijvleugel van de kerk komen.
Daarna heb ik het stedelijke gebied verlaten en ben het platteland op gaan zoeken en op zoek naar de Victoria Lines.
Dit zijn fortificaties, gebouwd door de Engelsen aan het einde van de 19-de eeuw.
Ze waren bedoeld om het grootste gedeelte van het eiland te beschermen tegen potentiële vijanden, die zouden kunnen landen aan de noordkant van Malta.
Er heeft echter nooit een invasie vanuit die hoek plaatsgevonden.
De werken werden vernoemd naar koningin Victoria, die in 1897 haar diamanten jubileum vierde.
De muren zijn in totaal 12 km lang en lopen in oost-west richting over het eiland.
Een goed bewaard gedeelte is de zg. Dwejra lines en hier ben ik naar toe gereden.
Over en langs de muren lopen wandelpaden en het is een populaire wandelroute.
Tenslotte nog even naar Mosta gereden. Daar bevindt zich de Mosta Dome.
Een enorme kerk is gebouwd tussen 1833 en 1860 en gefinancierd door de plaatselijke bevolking.
De Mostadome, ook wel Rotunda of St. Marija Assunta genoemd, is de grote publiekstrekker (890.000 bezoekers in 2019) van Mosta. Het is een 56,3 meter hoge koepelkerk in het centrum van het stadje, met een façade met enkele zuilen en twee grote klokkentorens. Het interieur van de cilindervormige kerk is versierd met beschilderingen van Maltezer kunstenaars en allerlei altaren waar heiligen worden vereerd. Vooral het aanzicht van het mozaïek aan de binnenzijde van het dak van de kerk is bijzonder. Bovenin de voorgevel staat de tekst 'VIRGINI SYDERIBUS RESTITUTAE T.H. MUSTENSES F.F', wat zoiets betekent als 'De mensen van Mosta bouwden deze kerk ter ere van de maagd Maria in de hemel'.

9 april 1942 werd de kerk gebombardeerd vanuit een Duitse bommenwerper. Twee bommen ketsten af, maar een 500 pond zware bom ging dwars door het dak heen, terwijl in de kerk ruim 300 mensen aanwezig waren voor de mis. De bommen ging echter niet af en er raakte niemand gewond door vallend puin. De mensen ter plekke spraken van een wonder. Feitelijk is het echter niet zo bijzonder dat bommen niet afgingen. In de Tweede Wereldoorlog werden de bommen gemaakt door dwangarbeiders die, waar het even kon, de boel saboteerden. Waarschijnlijk was de blindganger gevuld met zand in plaats van explosieven of was de ontsteking was gesaboteerd. In een na de oorlog werden door Britse opruimingsexperts ruim 7000 soortgelijke explosieven geruimd. Soms wordt ook verteld dat Tsjechoslowaakse arbeiders van de Škoda-fabriek te Pilsen een briefje in de bom hadden gestopt met daarop de tekst Pozdravuji z Plzně (Groeten uit Pilsen), maar dat lijkt onwaarschijnlijk. Een replica van de bom is momenteel te bezichtigen in de souvenirwinkel van de kerk. Met behulp van de replica, wil men aantonen dat God altijd over ons waakt. Jaren na de oorlog kwam de Duitse soldaat, die de bom gedropt zou hebben, naar Mosta toe om zijn excuses aan te bieden. Zijn daad werd hem door de bewoners van Mosta vergeven.