Auschwitz en Birkenau - Reisverslag uit Auschwitz, Polen van Henk Hamminga - WaarBenJij.nu Auschwitz en Birkenau - Reisverslag uit Auschwitz, Polen van Henk Hamminga - WaarBenJij.nu

Auschwitz en Birkenau

Door: Henk

Blijf op de hoogte en volg Henk

24 September 2020 | Polen, Auschwitz

Stipt op tijd arriveerde het busje voor de dagexcursie naar Auschwitz.
Uiteindelijk zaten we met 13 man in het busje.
De rit zou 1 uur en 20 minuten duren en onderweg werd er al een video vertoond, gebaseerd op de ervaringen van een Russische filmer. Die was geen militair, maar reisde mee voor de verslaglegging.
Het interview met hem en de beelden, die erbij werden vertoond, gaven mij al de rillingen. Mensonterender dat wat hier gebeurd is kan bijna niet.
Kinderen, die voor straf een hele nacht op blote voeten in de sneeuw moesten staan en daardoor bevroren tenen kregen, medische experimenten in de breedste zin des woords, het transport (80 mensen in een wagen en dan vanuit Hongarije naar Auschwitz), de aantallen, wijsmaken, dat ze aanhef werk moesten. In Birkenau werden vrouwen en kinderen direct gescheiden van de mannen. De eerste groep werd eigenlijk al direct vergast.
Na de vergassing of dood door een kogel, werden de lichamen verbrand. Daarvoor werd het haar van veelal de vrouwen eraf geschoren. Dit werd verkocht aan de textielindustrie. Schoenen werden opgelapt en verkocht. De kleren werden ontsmet en verkocht. Het goud uit de tanden werd verzameld en daar werden goudstaven van gesmolten. Bijna alles bracht geld op.
Als je daar rondloopt, zie je stenen, foto's en hekken. Het gaat leven en je eigen voorstellingsvermogen te buiten, als de gids het als het ware weer zichtbaar maakt met haar verhaal.
Ik vind het zeer indrukwekkend. De hele entourage maar dát gecombineerd met het gesproken woord vanuit het heden.

Hieronder een samenvatting van de aanleiding tot en het ontstaan van deze vernietigingskampen.

Auschwitz was een concentratiekampcomplex dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door nazi-Duitsland rondom de Poolsestad Oświęcim (Duits: Auschwitz) in het geannexeerde deel van Polen werd opgezet. Auschwitz was het grootste van alle Duitse concentratiekampen en bestond aan het einde van de oorlog uit Auschwitz I (het basiskamp (Duits: Stammlager) ten zuidwesten van de stad), Auschwitz II-Birkenau (het Vernichtungslager (vernietigingskamp) ten westen van de stad), Auschwitz III-Monowitz (een werkkamp ten oosten van de stad bij de IG Farben fabriek) en tevens tientallen subkampen.

Ongeveer 1,3 miljoen mensen werden naar Auschwitz gedeporteerd. Van hen zijn er ongeveer 1,1 miljoen om het leven gekomen; het grootste deel van de slachtoffers werd vergast.
De naam Auschwitz is symbolisch geworden voor de vernietigings- en concentratiekampen van de Duitse nationaalsocialisten (nazi's) die op vele plaatsen in Duits bezet Europa werden gebouwd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Miljoenen mensen, merendeels Joden, maar ook personen die tot andere etnische minderheden behoorden en politieke gevangenen zijn in dergelijke kampen om het leven gekomen.
Van 1940 tot en met begin 1942 was het Auschwitz-complex voornamelijk een concentratiekamp; gevangenen kwamen om het leven door de combinatie van uithongering, dwangarbeid, slecht schoeisel en kleding, en slechte hygiëne en medische verzorging. Vanaf het begin van 1942 tot oktober 1944 was de actieve massamoord op joden een even zo belangrijke functie van het complex.
Op 22 november 1943 werd Auschwitz formeel in drie kampen onderverdeeld: Auschwitz I, Auschwitz II-Birkenau en Auschwitz III-Monowitz. Deze onderverdeling werd onder andere uitgevoerd om de administratie van het volledige kamp-complex te vereenvoudigen. Elk van de drie kampen functioneerde op autonome wijze met zijn eigen specifieke taken.

Na de Duitse aanval op Polen in september 1939 kregen de Duitsers te maken met toenemende weerstand en verzet. Veel Poolse politieke tegenstanders werden opgepakt. Eind 1939 stelde SS-Gruppenführer Erich von dem Bach-Zelewski samen met de inspecteur van de Sicherheitspolizei (SiPo) Arpad Wigand voor aan Heinrich Himmler een concentratiekamp voor deze Poolse verzetsstrijders en criminelen uit Silezië te bouwen. Op 27 april 1940 gaf Reichsführer-SS Heinrich Himmler, na diverse verkennende terreininspecties, de opdracht om nabij het dorp Auschwitz - in het zuiden van Polen - een concentratiekamp te bouwen. Hiervoor werd een ommuurde Poolse legerkazerne met stenen barakken omgebouwd.
Het grondgebied dat voor de vestiging was uitgekozen lag aan de oostelijke zijde van de Moravische Poort, in een vlakte tussen de rivieren Sola en Wisła. Dit was een vochtig, drassig en ongezond gebied. Verkeerstechnisch bood deze plaats de nazi's veel voordelen omdat Auschwitz aan de spoorwegverbinding van Katowice met Krakau lag. De reeds bestaande Poolse legerkazernes in het dorpje Zasole vormden de eerste behuizing van het kampcomplex. Het gehele Sperrgebiet met werkkampen van Auschwitz besloeg uiteindelijk 40 km2.
In de plannen voor het concentratiekamp was ook het voorstel inbegrepen van IG Farben voor de bouw van een fabriek voor de productie van synthetisch rubber, de zogenoemde Buna Werke. Aangezien Auschwitz over voldoende ruimte beschikte en in de omgeving voldoende water, kalk, zout, kolen en andere grondstoffen aanwezig waren, leek het concentratiekamp de nazi's een geschikte plaats voor de bouw van de fabriek. Bovendien kon IG Farben op deze wijze gebruikmaken van werkkrachten uit het concentratiekamp. Op 1 maart 1941 hadden een delegatie van IG Farben en Himmler een bespreking in Auschwitz en bezichtigden zij het kamp. Op 7 april datzelfde jaar nam in Katowice de bouw van de Bunafabriek een aanvang. Deze fabriek vormde samen met andere fabrieken van IG Farben het latere Auschwitz III-Monowitz.

Auschwitz I (Stammlager)

Auschwitz I, ook wel het Stammlager (Nederlands: basiskamp) genoemd, oorspronkelijk een kazerne, was het eerste grote kamp dat werd opgezet. Het werd in 1940 officieel als gevangenenkamp opgeleverd en deed later dienst als het administratieve centrum van het gehele Auschwitz-complex. In Auschwitz I werden ongeveer 70 000 mensen omgebracht, voornamelijk Poolse intellectuelen en Russische krijgsgevangenen. Op 5 mei 1940 werd Rudolf Höss aangesteld als kampcommandant. Het eerste gevangenentransport met dertig Duitse criminelen arriveerde op 20 mei 1940. Zij moesten samen met driehonderd Joden uit de stad Auschwitz (Pools: Oświęcim) het kamp opknappen. Vijftien SS'ers werden aangesteld als bewakers. Aanvankelijk werden in Auschwitz I achttien gebouwen als barakken gebruikt, waaronder een kampziekenhuis en een kampgevangenis. Buiten het kamp lagen twee gebouwen voor de kampstaf. Een oude munitiebunker werd omgebouwd tot crematorium om de overleden gevangenen te kunnen cremeren.

Op 14 juni 1940 kwam het eerste officiële gevangenentransport met ongeveer 720 Poolse politieke gevangenen uit Tarnów aan in Auschwitz I. Het totaal aantal gevangenen zou op 15 augustus door een transport politieke gevangenen uit Warschau oplopen tot 3200. In het eerste jaar werd het kamp gestaag uitgebreid. Heinrich Himmler gaf Höss de opdracht om de capaciteit van Auschwitz I uit te breiden tot 30 000. Tevens kreeg Höss de opdracht om bij het drie kilometer verderop gelegen Birkenau een nieuw en groter kamp te bouwen met de aanvankelijke bedoeling om daar nog eens 100 000 Russische krijgsgevangenen onder te brengen. In de eerste jaren zaten er gemiddeld tussen de dertien- en zestienduizend mensen. In 1942 nam de aanvoer van gevangenen flink toe en bereikte dit aantal de twintigduizend.

De eerste vergassingen van gevangenen uit Auschwitz vonden niet in het kamp zelf plaats; deze gevangenen werden vervoerd naar gaskamers elders in Duitsland. Tot 1941 werden de meeste slachtoffers in Auschwitz I niet vergast, maar doodgeschoten. Bij afwezigheid van kampcommandant Höss bedacht waarnemer Karl Fritzsch het plan om Zyklon B - het middel waar men de kleren mee desinfecteerde - te gebruiken als gas. Eind augustus of begin september besloot Fritzsch twee proeven te doen met Zyklon B in blok 11, de kampgevangenis op Russische krijgsgevangenen. Na de vergassingen in blok 11 werd het lijkenhuis van de tot crematorium verbouwde munitiebunker omgebouwd tot een gaskamer. In december 1941 vond hier de eerste grote vergassing plaats. De uitbreiding van Auschwitz I werd gecombineerd met de bouw van een nieuw en groter crematorium. Echter, deze werd uiteindelijk opgezet in Auschwitz I (Crematorium I), maar naar als crematorium II in het nieuwe kamp, Auschwitz II-Birkenau. Crematorium I werd vervolgens omgebouwd tot een luchtafweerbunker voor de SS.
Net als in andere kampen werden in Auschwitz I medische experimenten op gevangenen uitgevoerd.
Nadat de uitbreiding van Auschwitz I en de nieuwe kampen Auschwitz II-Birkenau en Auschwitz III-Monowitz gebouwd waren, werd het belang van Auschwitz I kleiner. Het administratief hoofdkwartier bevond zich in het Stammlager, maar de nazi's legden steeds meer de nadruk op Auschwitz II-Birkenau. Auschwitz I werd nu vooral gebruikt om gevangenen onder te brengen die moesten werken in fabrieken in Auschwitz III-Monowitz of op andere plaatsen. Ook werd er vanaf juni 1943 op verzoek van Himmler in blok 24a van Auschwitz I een bordeel gevestigd, het Lagerbordell.

Van alle concentratiekampen heeft Auschwitz I de bekendste toegangspoort. Boven de ingang hangt heden ten dage nog steeds de spreuk Arbeit macht frei ("Arbeid maakt vrij"), die aan de buitenkant de indruk van een werkkamp moest wekken.

Auschwitz II, ook wel Auschwitz-Birkenau genoemd, was het tweede van de drie grote kampen van Auschwitz. Auschwitz II was het vernietigingskamp, en het is dit kamp waaraan de meeste mensen denken bij het horen van de naam Auschwitz. Het werd in 1942 officieel geopend. Het kamp bevindt zich in Birkenau, de Duitse naam voor het Poolse dorpje Brzezinka, ongeveer drie kilometer van Auschwitz I en besloeg een grote oppervlakte van 175 hectare. Behalve Joden, Sinti en Roma werden ook veel andere burgers uit de toen bezette gebieden, waaronder zo'n 40 000 Vlaamse arbeiders en bedienden die als werkweigeraars waren opgepakt, in Auschwitz II gevangen gehouden.
Het nieuwe kamp bij Auschwitz was aanvankelijk niet voor Joden, maar voor Russische krijgsgevangenen bedoeld. In de herfst van 1941 arriveerden 10 000 Russische krijgsgevangenen om te beginnen met de bouw van het nieuwe kamp, Auschwitz-Birkenau. Het dorp Birkenau was in juli al ontruimd en deels afgebroken.
Tijdens de bouw van het nieuwe kamp werden ook gaskamers aangebracht. De Duitsers hadden sinds september 1941 al diverse keren in Auschwitz I geëxperimenteerd met Zyklon B. Toen werd al duidelijk dat Auschwitz I geen geschikte plaats was om een massamoord uit te voeren. Zyklon B was daarentegen, mits in de juiste hoeveelheid gebruikt, wel effectief. Twee leegstaande boerderijen werden omgebouwd tot gaskamers.
In 1942, na de voltooiing van de twee gaskamers, speelde Auschwitz een steeds belangrijkere rol bij het doden van de Joden in het kader van de Endlösung der Judenfrage. Auschwitz bleef in dat jaar echter nog ver achter bij de andere vernietigingskampen, zoals Treblinka en Bełżec. Vanaf de zomer van 1942 ging Auschwitz II een sleutelrol spelen in het doden van de Europese Joden. Door de aanleg van vier crematoria met gaskamers werd de capaciteit aanzienlijk vergroot.
De meeste mensen kwamen in Auschwitz-Birkenau aan per trein, vaak na een dagenlange reis in goederenwagons. In 1944 werd de spoorlijn tot in het kamp nabij de gaskamers doorgetrokken en werd het vernietigingsproces nog grootschaliger uitgevoerd.


Reageer op dit reisverslag

Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley

Henk

Alle bezochte landen: http://www.landenverzamelaars.nl/wereldkaart.php?reiziger=12708&breedte=1425

Actief sinds 21 Dec. 2006
Verslag gelezen: 188
Totaal aantal bezoekers 257858

Voorgaande reizen:

05 Juli 2024 - 15 Juli 2024

Rondreis Azerbeidzjan

30 Maart 2024 - 07 April 2024

Moldavië in negen dagen

27 December 2023 - 16 Januari 2024

Door het noorden van Zuid-Amerika

14 September 2023 - 07 Oktober 2023

Rondreis Taiwan

16 Juni 2023 - 26 Juni 2023

Rondreis Tunesië

18 Mei 2023 - 23 Mei 2023

Yerevan en Armeense kloosters

27 April 2023 - 30 April 2023

Stedentrip Belfast

28 December 2022 - 11 Januari 2023

Door de wildparken van Gabon.

27 Oktober 2022 - 29 Oktober 2022

Minicruise naar Krisiansand

13 Augustus 2022 - 04 September 2022

Rondreis Colombia

17 Juni 2022 - 26 Juni 2022

Rondreis Oezbekistan

26 Mei 2022 - 29 Mei 2022

Stedentrip Helsinki

15 April 2022 - 18 April 2022

Kosice, Stedentrip

29 December 2021 - 14 Januari 2022

Rondreis Saoedi-Arabië

02 Oktober 2021 - 09 Oktober 2021

Malta verkennen

26 Oktober 2020 - 31 Oktober 2020

Stedentrip Athene

23 September 2020 - 27 September 2020

Stedentrip Krakau

25 Juli 2020 - 14 Augustus 2020

Rondreis Baltische staten

26 December 2019 - 12 Januari 2020

Rondreis Sri Lanka

27 Oktober 2019 - 04 November 2019

Rondreis Libanon

24 Juli 2019 - 17 Augustus 2019

Rondreis Mexico, Guatemala en Honduras.

07 Juni 2019 - 16 Juni 2019

Rondreis door Georgië

29 Mei 2019 - 02 Juni 2019

Stedentrip Málaga en Granada

18 April 2019 - 22 April 2019

Cyprus in 5 dagen

26 December 2018 - 13 Januari 2019

Rondreis Vietnam

20 September 2018 - 21 September 2018

Brussel en Antwerpen

03 Augustus 2018 - 26 Augustus 2018

Rondreis Paraguay, Argentinië en Uruguay

16 Juni 2018 - 24 Juni 2018

Het zuidwesten van Ierland

10 Mei 2018 - 12 Mei 2018

Geierlay hangbrug

26 April 2018 - 29 April 2018

Stedentrip Sofia, Bulgarije

16 Maart 2018 - 16 Maart 2018

Autosalon Genève 2018

26 December 2017 - 14 Januari 2018

Rondreis door Bangladesh

04 Augustus 2017 - 26 Augustus 2017

Langs de wildparken in Zambia

17 Juni 2017 - 24 Juni 2017

Rondreis Albanië

26 April 2017 - 30 April 2017

Stedentrip Boekarest 2017

26 December 2016 - 11 Januari 2017

Myanmar's Gouden Glimlach

20 Augustus 2016 - 10 September 2016

Het ongerepte Mongolië

11 Juni 2016 - 18 Juni 2016

Het beste van zuid en west IJsland

13 April 2016 - 17 April 2016

Stedentrip Lissabon

21 December 2015 - 01 Januari 2016

Galapagos Eilanden

06 Augustus 2015 - 29 Augustus 2015

4WD avontuur in Australië

17 Juni 2015 - 21 Juni 2015

Stedentrip Budapest

21 December 2014 - 05 Januari 2015

De mooiste wildparken van India

31 Juli 2014 - 21 Augustus 2014

Avontuurlijke natuurreis door Mozambique.

18 Juni 2014 - 22 Juni 2014

Stedentrip Istanbul

26 December 2013 - 05 Januari 2014

Rondreis Bali

02 Augustus 2013 - 23 Augustus 2013

Het onontdekte noorden van Argentinië en Chili.

20 Juni 2013 - 23 Juni 2013

Stedentrip Moskou

26 December 2012 - 06 Januari 2013

Rondreis door de V.A.E. en Oman

12 Augustus 2012 - 01 September 2012

Rondreis Ethiopië

29 December 2011 - 06 Januari 2012

Marokko, Kasba Route

11 Augustus 2011 - 04 September 2011

Alaska and Canada, here I come

26 December 2010 - 05 Januari 2011

Syrië Rondreis

02 September 2010 - 27 September 2010

Costa Rica, Nicaragua en Panama

27 December 2009 - 03 Januari 2010

Weekje Jordanië

10 September 2009 - 27 September 2009

Botswana, safarireis

05 Maart 2009 - 07 Maart 2009

Dagje Autosalon Geneve

Landen bezocht: