Transnistrië

Vandaag de grote dag. Excursie naar een niet bestaand land, Transnistrië.

Een 'land' met een eigen regering, eigen munt (roebel) en douaneposten.

Een land waar de tijd heeft stilgestaan, omdat niemand wil investeren in een land wat niet bestaat. Waar de trolleybussen nog uit de jaren 70 dateren en er 1 man is, die 70% van de handel in handen heeft. Dat bedrijf heet trouwens SHERIFF.

Ons ministerie en die van alle Europese landen, geven aan, dit gebied te mijden. Donkerrood op de kaart.

Maar niet omdat het daar onveilig zou zijn, maar omdat er geen consulaten of ambassades zijn. In geval van nood, kun je daar niet geholpen worden, het land bestaat niet.

Vanuit Chisinau worden er dagelijks excursies naar Tiraspol en Bender georganiseerd en op die manier kun je gewoon de landstrip bezoeken.

En ja, stipt om kwart voor negen stond de gids voor de deur.

Gewoon met een personenauto. Na mij moeten nog twee mensen opgehaald worden, maar dat bleek er één te zijn. Die andere was een journalist bij Reuters en die durfde het niet aan.

Het gebied, gelegen tussen de oostgrens van de republiek Moldavië en de westgrens van Oekraïne, verklaarde zich in 1990 eenzijdig onafhankelijk. De hoofdstad van Transnistrië is Tiraspol, de republiek staat sinds 2016 onder leiding van president Vadim Krasnoselski. Hij is de opvolger van Jevgeni Sjevtsjoek.

Transnistrië behoorde tot de Tweede Wereldoorlog bij de Moldavische ASSR binnen de Oekraïense SSR. Stalin voegde een deel van dit gebied in 1940 bij het in dat jaar van Roemenië afgedwongen Bessarabië. Het was binnen de aldus ontstane Moldavische SSR het enige gebied dat nooit tot Roemenië had behoord. Een jaar later, in 1941, werd het gebied Roemeens na annexaties van generaal Ion Antonescu als gouvernement Transnistrië. Het gebied tussen de Dnjestr en Boeg werd ingedeeld in 13 districten.

Tijdens de Roemeense bezetting van 1941-1944 werden tussen de 150.000 en 250.000 Oekraïense en Roemeense joden naar Transnistrië gedeporteerd. De meerderheid werd geëxecuteerd of stierf aan honger en ziekte in getto's en concentratiekampen van het gouvernement.

Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog kwam Bessarabië, samen met Transnistrië, bij de Sovjet-Unie. De Moldavische SSR werd weer gecreëerd, en weer werd dat kleine deel aan de Dnjestr aan de SSR toegevoegd. De rest kwam in de Oekraïense SSR te liggen. Bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie verklaarde Moldavië zich op 2 september 1990 onafhankelijk. De Slavische inwoners van Transnistrië weigerden zich bij het Latijnse Moldavië aan te sluiten. Igor Smirnov, een Russische mijnwerker uit Oblast Kamtsjatka, riep zijn eigen staatje uit: de 'Socialistische Sovjet-Republiek Transnistrië'. Moldavië verklaarde de oorlog.

In Tiraspol – de hoofdstad van Transnistrië – was toen nog steeds een groot contingent van het oude Sovjetleger gelegerd, het 14e leger, dat Smirnov bijstond in zijn strijd tegen Moldavië. In 1992 volgde een korte burgeroorlog, die werd gewonnen door Transnistrië. Het aan de Moldavische kant liggende Tighina werd door Transnistrië ingenomen en omgedoopt tot Bender. Sindsdien is het staatje zelfstandig, maar geïsoleerd. Rusland beschermt Transnistrië. Vanaf 2004 voeren de buurlanden Moldavië en Oekraïne een pro-westerse koers, daarmee is het strategisch belang van Transnistrië voor Rusland toegenomen. Het staatje wordt gezien als voorpost in het Westen.

Momenteel verblijven er nog zo'n 500 Russen als vredesmacht. Ze mogen verder niks, geen auto's aanhouden of mensen aanspreken.

De oorlog in Ukraine heeft een en ander veranderd. De Ukrainers komen niet meer, de Russen ook niet en het treinverkeer naar Odesa is ook gestopt sinds de oorlog. Het station ligt er verlaten bij.

Dus SHERIFF heeft ook een probleem met de cashflow.

Onze eerste stop was in Bender. Formeel ligt dat nog aan de westkant van de rivier, maar hierboven is reeds vermeld, dat deze stad toch geannexeerd is door Transnistrië. Net daarvoor bevindt zich de douane. Geen stempel in het paspoort, maar een kaartje. Een niet bestaand land kan immers geen stempel zetten.

We stopten bij een begraafplaats voor gevallen militairen. Aan de overkant konden we geld wisselen bij een supermarkt van SHERIFF.

Één euro leverde 18 roebel op.

Een trolleybus van ruim 50 jaar oud vervoerde de lokale bevolking van A naar B.

Op naar het treinstation. Compleet verlaten sinds de oorlog in Ukraine.

Spoorwegmuseum natuurlijk ook gesloten. Allemaal vergane glorie.

Door naar een park. Daar stond Lenin nog rechtop.

Daar tegenover een bioscoop, welke wel netjes gerestaureerd was. Aantal zitplaatsen was derhalve wel verminderd van 600 naar 300.

Door naar het Bender fort.

Het fort Tighina, door de Turken omgedoopt tot Bender, is een 15e-eeuws fort op de rechteroever van de rivier de Dnjestr in Bender, Moldavië, gebouwd uit aarde en hout tijdens het bewind van prins Stefanus de Grote. In 1538 werd het veroverd door de Turkse sultan Suleiman de Grote, die opdracht gaf het in steen te herbouwen en uit te breiden.

De vroegste vermelding van Tighina, als nederzetting en douanepost, wordt gevonden in het commerciële privilege dat op 6 oktober 1408 door de prins van Moldavië, Alexander de Goede, aan de kooplieden van Lviv werd verleend . Later, gedurende de 15e en 16e eeuw, wordt de naam Tighina regelmatig vermeld in middeleeuwse documenten. In de Moldavische documenten waarin de plaats in Tighina wordt vermeld, wordt naast de koninklijke gebruiken en de oversteekplaats een bewaker genoemd. In het enige document van prins Stefanus de Grote (1457-1504) waarin Tighina voorkomt, wordt de bewaker ook genoemd.

Wat het fort van Tighina betreft, hebben 19e-eeuwse onderzoekers, op basis van de informatie die in voorgaande eeuwen circuleerde, het idee erkend dat het in de 12e eeuw werd gebouwd door de Genuezen, evenals door de forten Hotin en Cetatea Albă. De militair historicus Aleksander Zaschuk zag in de architectuur van de binnenste citadel een uitgesproken westers karakter. De eerste en enige definitieve vermelding van het bestaan ​​van het Moldavische fort zelf, van het fort (waarschijnlijk van hout en aarde), is te vinden in de Moldavisch-Poolse kroniek uit het midden van de 16e eeuw. Er wordt, verwijzend naar de Ottomaanse veroveringen van 1538, vermeld dat de Turkse sultan Süleyman "het Moldavische fort Tighina in bezit nam".

Sinds 1991 staat het fort onder controle van het separatistische regime van Transnistrië, dat het tussen 2008 en 2012 heeft hersteld.

De zuidelijke toren kan tot bovenin beklommen worden, het laatste gedeelte met een stalen wenteltrap. Dat gaf een mooi uitzicht op het geheel.

Verder twee musea, de eerste over de geschiedenis van het fort en de tweede een expositie van allerlei martelwerktuigen, zoals die in die tijd gebruikt werden.

We konden daar op eigen gelegenheid ruim een half uur zelf rondlopen.

Echt een mooi fort, en er was verder ook niemand.

Terug naar de auto en door naar Tiraspol, de hoofdstad.

Alles op straat deed Russisch aan. Teksten, reclames, winkel gevels, alles.

Voor mij ook niet te lezen.

Onze wandeling begon bij het stadskantoor, een puur Russisch gebouw met de kleuren van Transnistrië op de kolommen. Iets verder een universiteit gesticht in 1930, en waarvan geen enkel diploma erkend wordt in Moldavië.

Door naar de lunch. Een volledig op Russische leest geschoeid cafeetje met oude troep van vroeger en veel portretten van Lenin.

Wel Coca Cola en voor mij verder een hamburger. Oh, die hadden ze niet. De andere gast wilde een schnitzel, bleek er ook niet te zijn. Echt Russisch toch? Een kippensoep hadden ze wel. Kosten € 3,50 , incl. de cola.

Na de lunch naar het centrale plein gereden en vandaar weer een anderhalf uur gelopen.

In het fotoverslag zal ik nader ingaan op wat er te zien was, maar een drietal vlaggen intrigeerden mij. Bleken de vlaggen te zijn van Zuid-Ossetië, Abchazië en Transnistrië. Alle drie zelf verklaarde onafhankelijke landen, die door niemand erkend worden. Transnistrië is het enige 'land' wat de andere twee erkend heeft.

Het regeringsgebouw, bewaakt door een enorm groot standbeeld van Lenin, huisvest ook gelijk een aantal ministeries.

Daar tegenover het oorlogsmonument. Verschillende oorlogen worden daar gevisualiseerd en herdacht.

Wat verderop een oude T34 tank, de tank, die je op veel plaatjes uit Tiraspol terugziet.

Via een park, werden we nog even langs een souvenir winkel geleid, maar behalve een bakkie koffie heb ik verder niks gekocht.

Mijn souvenir is het overhouden van wat roebel biljetten.

Inmiddels half vijf en alles gezien hebbende, aanvaarden we de terugtocht . Bij de douane nog even een check of we geen sigaretten en/of drank bij ons hadden en we konden door.

Half zeven was ik terug in het hotel. Lange intensieve dag, maar zeker de moeite waard.

Nederlandse reisbureaus mogen geen excursies aanbieden naar Transnistrië, maar als je naar Moldavië gaat, kun je rustig zo'n dagtocht boeken bij een lokale partij. Ik heb geboekt bij Moldova Tours.

Via Getyourguide kan ook, maar dan betaal je 30% commissie aan die club.